Długotrwałe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) może spowodować szereg skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego. Jest to związane przede wszystkim z faktem, że NLPZ hamują wydzielanie śluzu chroniącego ścianę żołądka przed wpływem kwasu solnego. Specjaliści niejednokrotnie podkreślają, że w trakcie długiej farmakoterapii zalecane jest stosowanie leków osłonowych. Czy esomeprazol może być potraktowany jako osłona przy terapii NLPZ?
Dlaczego niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą być przyczyną wrzodów?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne to inhibitory cyklooksygenaz (COX-1 i COX-2); których hamowanie prowadzi do obniżenia poziomu prostaglandyn, które są mediatorami stanu zapalnego, co wiąże się z przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym działaniem tej grupy leków. Poza działaniem prozapalnym (związanym przede wszystkim z COX-2) prostaglandyny wykazują również działanie cytoprotekcyjne, biorą udział w wydzielaniu śluzu chroniącego ściany żołądka przed kwasem solnym. Leki z grupy NLPZ upośledzają wydzielanie śluzu, a także obniżają pH soku żołądkowego oraz ograniczają przepływ krwi przez ścianę żołądka. Dlatego jednymi z podstawowych działań niepożądanych tej grupy leków są niestrawność, bóle brzucha, zgaga, zapalenie przewodu pokarmowego czy choroba wrzodowa.
Esomeprazol i jego właściwości osłonowe
Inhibitory pompy protonowej (IPP), jak chociażby esomeprazol, mogą okazać się wartościowym sposobem dla zapewnienia optymalnej protekcji dla żołądka. Lek po podaniu ulega przekształceniu w komórkach okładzinowych błony śluzowej żołądka do aktywnej postaci. Metabolit esomeprazolu prowadzi do zahamowania (inhibicji) aktywności enzymu pompy protonowej (ATP-azy K+ / H+). W rezultacie dochodzi do ograniczenia wydzielania kwasu solnego w obrębie żołądka, co prowadzi do wzrostu pH. Takie właściwości pozwalają nie tylko uporać się z niektórymi niedogodnościami (np. zgaga, uczucie odbijania się), ale i zapobiec rozwojowi lub nawrotom pewnych problemów (np. choroba wrzodowa, zmiany zapalne przełyku).
Esomeprazol a pacjenci z długotrwałym leczeniem NLPZ
W Charakterystyce Produktu Leczniczego (Nexium) można znaleźć informację, że esomeprazol jest wskazany do leczenia choroby refluksowej przełyku u pacjentów wymagających długiego leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. W profilaktyce rozwoju wrzodów żołądka lub dwunastnicy zalecane jest stosowanie dawki 20 mg esomeprazolu dziennie – farmakoterapia przeważnie trwa przez cały okres stosowania NLPZ.
Niemniej jednak esomeprazol może być także stosowany do leczenia istniejącej już choroby wrzodowej żołądka, która rozwinęła się wskutek długiego leczenia farmakologicznego przy użyciu NLPZ. Wówczas zalecane jest stosowanie 20 mg esomeprazolu na dobę przez okres od 4 do 8 tygodni.
Nie zaleca się doraźnego podawania esomeprazolu w przypadku nawrotu dolegliwości uwarunkowanych przewlekłą farmakoterapią NLPZ.
